korku

Kimi gök gürültüsünden korkar kimi fırtınadan. Kimi açlıktan korkar, kimi açıkta kalmaktan. Kimi ölümden, ölülerden korkar; kimi yaşamaktan, dirilerden. Zulmetmekten korkan da var zalim eline düşmekten de. Korkular sıra sıra, korku renk renk içimizde. 

Henüz dünyaya inmeden kalbimize işlenmiş bir nakış korku, daha yürümeye başlamadan yeryüzünde, içimizi titreten ayaz. Vücudumuz büyüdükçe ruhumuzda büyüyen boşluk korku, arşınladıkça yeryüzünü zihnimize dolaşan sarmaşık. Korku; ya sakin bir akşam vakti yahut uyandığımızda gecenin bir yarısı, endişelerimizi yanına alarak benliğimizin sınırlarını yıkan, nabzımızdaki ahengi sarsan sessiz bir uğultu; ardımızda, önümüzde, sağımızda, solumuzda ansızın beliren dipsiz kuyu. Korku, gerçeğin üzerini örtmek için gözlerimize inmiş perde. 

Gecemizi gündüzümüze katarak, canımızı dişimize takarak var gücümüzle sarılmamız hayata; hep bir şeylerin peşinde sürüklememiz saatleri, günleri; durmadan bir yerlere, şeylere yetişme çabamız; bir rüya gibi önümüzden koşan zaman atının terkisine atlamaya çalışıp da kapaklanışımız yerlere aslında yalnızca korkudan. Yalnızca korku bizlere düşündüren geleceği, geçmişi ve yalnızca korku yön veren hayatımıza, hayallerimize, ümitlerimize. Korkularımızın toplamı kadardır ömrümüz. Nelerden korktuğumuz belirleyicisidir dünyada kaybettiğimizin yahut kazandığımızın. Kimse kabul etmese de korktuğunu, korkak sıfatını yakıştırmasa da kendine; en cesurumuz en çok korkanımız, korkuyu hiç aklından çıkarmayanımız, korkunun iğneli fıçısında yaşayanımız aslında. 

Akşam, içime düşen korku, pişmanlık, hile.

Varamadığım deniz, suyu çekilen ırmak.

(Ziya Osman)

Belki soğukluğundan belki de manasında içerdiği acizlik yüzünden kabullenmek zor olsa da ve yokmuş gibi davransak da zihnimizdeki sözlükte karşılığı, korkudur bizleri dünyada telaşlı karıncalar gibi oradan oraya koşturan. 

Korkuyoruz yarınlarımızdan, dünü hatırlamaktan. Korkuyoruz kaybolmaktan, kaybetmekten. Korkuyoruz geride kalmaktan, üzerimize basılıp geçilmesinden, unutmaktan, unutulmaktan, yazılmaktan, silinmekten, düşmekten, çarpmaktan. Karanlıktan da korkuyoruz aydınlıktan da. Saklanmaktan da korkuyoruz bulunmaktan da. Geç kalmak da bir korku nedeni bizler için vaktinden erken varmak da. Korkuyoruz oyundan çıkarılmaktan da oyuna kendimizi kaptırmaktan da. Yalnızlıktan korkuyoruz ama korkuyoruz kendi kendimize kalmaktan da. Korkuyoruz ölmekten, tıpkı korktuğumuz gibi yaşamaktan. Korku, farkında olmasak da damarlarımızda kanı hareket ettiren güç ve korku gecenin bir yarısında bizi uykudan uyandırıp yolla düşüren cellat. Sevinç dolu küçücük zamanlarımızın önünü kesen gardiyan korku ve ezelde kalbimize, boynumuza, ayaklarımıza bağlanmış zincir.  Hayatlarımız korkularımız üzerine kurulu, varlığımızı korkularımızla devam ettiriyoruz hayat sahnesinde her an. Korkularımızla planlıyoruz yarınları, geleceği. Korktuğumuz şeyler yüzünden bölünüyor uykularımız ve tüm çırpınışlarımızın asıl nedeni korkularımız. 

Korkuyu büyüten, benliğimizi korku ile bürüyen sadece bilinmezlik, bilmediklerimiz değildir; hatta korkunun acıtan elleri, kalbimize en çok bildiklerimizin açtığı pencereden uzanır. Belki de bu yüzden tanıdıkça dünyayı, anladıkça hayatı işgali daha da büyür ruh atlasımızda korkunun. 

Var olanı kaybetme ihtimali belki de korkuyu yücelten, içimizde korkunun ıslığını çınlatan. Ulaşmanın, sahip olmanın, elimizde tutmanın çabası belki korkunun kuyularını habire derinlere indiren. Her ihtimali bilmek, her hikâyeyi muhayyilemizde canlandırmak yükseltir korku duvarını etrafımızda. Korku; içimize ve dışımıza her gün yenisini ördüğümüz duvarların, başkasını çektiğimiz perdelerin adı belki, anahtarını denizlere attığımız paslı kilitlerin anahtarı. Korku; teslimiyetin terbiyecisi, dudakları kanatan duaların elçisi, ayaklarımız altındaki diken. Sevdiren, nefret ettiren, büyüten, küçülten, bizi hâlden hâle koyan, içimizde şekilden şekle giren, adını bildiğimiz ama telaffuz etmeye kalkıştığımızda gırtlağımıza takılıp kalan çengelin, iki hecenin adı.

Korku bir kokudur ki karışmış bu havaya,

Ve sükut bir çığ gibi büyüyen düşüncedir.

(Cahit Sıtkı)

Korku yalnız bizim değil kâinatın, kâinattaki her şeyin özüne işlenmiş kanaviçe. Dünyayı döndüren, yıldızları titreten, ırmakları coşturan, denizleri dalgalandıran maya korku. Tohum çürümekten korktuğu için çatlatır gövdesini; ağaç kurumaktan, yok olmaktan korktuğu için durur meyveye. Butimar, korkar kurumasından denizlerin. Kuşlar yeryüzünden korktuğu için kanat çırpar gökyüzünde ve korkudan yuvalarını kurar kartallar en yücelere. Kurtlar korktuğu için yanaşamaz şehirlere. Yılanı toprağın altına indiren korkudur, örümceğe her akşam ağını nakşettiren de korku. Unutulmaktan korktuğu için günler, haftalar, aylar, mevsimler yeniden yeniden döner gelir ve hatırlatır kendini. Saat korktuğu için durmaktan ha bire döner aynı yuvarlakta. Sevgiler bitmekten, azalmaktan korktuğu için fetheder odalarını girdiği kalbin. Ümit, korkudan korktuğundan terk etmemek için direnir en karanlık zamanında bile gecenin. Aslında korku dahi korkar kaybolmaktan, unutulmaktan, mağlup olmaktan ki korkunun bittiği yerde ırmak kavuşur okyanusa. Korkunun bittiği yerde biter hayat, başlar sonsuzluk. 

Korkularımız her an orada, bulunduğu yerde dursa da her zaman varlığını görmez hissetmeyiz onun. Karanlığın bizi selamladığı anda kendini gösteren yıldızlar gibi bekler korkularımızın çoğu kendisini hatırlatmak için geceyi. Bir kaybolur bir görünür, bazen uzaklaşır bazen “acaba”lar, “belki”ler, “yoksa”ların kıymığı ile yakınlaşır korkular da. Bütün sınırlarımızın, kurallarımızın, şüpheci yaklaşımlarımızın temelinde korku vardır ve bizi hapsettiği kadar korur da korkularımız kötülüklerden, kötülerden, düşmekten, yaralanmaktan.

Korkuyorum değerken karanlığın hayatına.

(Fazıl Hüsnü)

Bir şiire başlıyorsun, bir öyküye, bir hayali bezemeye… Yarım kalmasından korkuyorsun başladığın her şeyin. Korkuyorsun benzemekten eski bir defterde kelimeleri unutulmuş yetim bir şiire, küsmesinden bütün küstüm çiçeklerinin ve ölmesinden menekşelerinin. Korktuğun her şey mermer bir sütun olup dikiliyor çatısı çaresizliklerle kurulmuş hiçliğin mabedine. Araladığın kapıların ardının boş olmasından korkuyorsun, ayrıldığın kapının anahtarını kaybetmekten. Gidememek korkutuyor seni, kalamayacak olmak da. Korkuyorsun bir sabah açtığında perdelerini, kurumuş ağaçlarla dolu bulmaktan kalbinin bahçesini. Bütün kuşların aynı anda kanatlarının sesini duymaktan korkuyorsun, bütün kuşların aynı anda can vermesinden uçarken ve korkuyorsun altında kalmaktan siyah bulutlarla örülü gökyüzünün. Heybeni düşürmekten korkuyorsun ırmağa geçerken köprülerden, ırmağa bakmaktan ürküyorsun. Avuçlarında parlayan incilerin kurumasından ve elin boş gitmekten gideceğin yere korkuyorsun ve en çok kaybetmeden korkuyorsun korkuyu.  Yaşamak korkulacak şey ve dünya korkulması gereken bir âlem, anlıyorsun.

kasım 2021/mostar

eski

Yazılarının mürekkebi dağılmış eski bir defter, uzaklardan kulağımıza gelen eski bir nağme, herhangi bir yerde rastladığımız eski bir eşya, yıllardır yolumuzun düşmediği eski bir sokak, güçlükle ayakta duran ahşap bir evin penceresinden bize seslenen solmuş eski bir perde, ansızın haberini aldığımız eski bir dost çoğu zaman yetiyor gözlerimizin bulutlanmasına, uzaklara dalmasına. O anda eski bir kapı aralanıyor zihnimizden geçmiş zamana, gıcırtıyla. Âhlar, şükürler, pişmanlıklar solgun bir bahçeden uzaktan uzağa el ediyor sessiz. Ben de yaşamışım, diyoruz uzun hatırlayışların sonunda dönerken içinde bulunduğumuz zamana. Kapı kapanıyor ve eskiler öylece kalıyor yerinde, bir belirip bir kaybolan o kapının ardında.

Eskileri mi arıyoruz kayboluşların sokaklarında yoksa eskiler mi bırakmıyor peşimizi? Eskiler; yolumuzda, kalbimizde, zihnimizde düğüm, ayaklarımızda görünmez bir pranga. Eskiler, masum çocuk bakışı sararmış kartpostallarda.

Düzen böyle bu gemide

Eskiler yiter yenide

(Abdurrahim Karakoç)

Her şey eskimeye gelmiş gibi dünyaya. Eskiyor dokunduğumuz, baktığımız ne varsa zamanla. Eskiyor yazdığımız defter, parmaklarımız arasında kalem, okuduğumuz kitap; kitapta kelimeler, harfler. Eskiyor duvarda resim, resimde boya, masada bardak, pencerede perde. Her biri, ömrü kadar bile dayanmıyor zamana ve eskiyor yaşadığımız ev, evde eşyalar, evimize geldiğimiz yollar, evimizin bulunduğu sokak.

Değdiği dokunduğu her şeyi boyayarak kendi matlığına, usulca geçiyor zamanın fırçası üzerimizden her an. Bir maviye dönüyor gökyüzü, bir kızıla, bir siyaha. Toprağın örtüsü bazen yeşil bazen beyaz bazen sarı. Günler, haftalar eskiyor. Baharlar, yazlar eskiyor. Yıllar eskiyor. Dünya eskiyor ve biz de eskiyoruz şüphesiz onun üzerinde.

Bir fotoğrafta siyah birinde beyaz saçlarımız. Bir fotoğrafta hayat dolu birinde yorgun bakışlarımız. Düşüncelerimiz, kalbimiz, kelimelerimiz, sesimiz eskiyor. Hayallerimiz, ümitlerimiz, hüzünlerimiz, acılarımız, hasretlerimiz, yaralarımız hatta sevgilerimiz eskiyor. Saksıda çiçek, parkta ağaç eskiyor. Bir gün bırakıp gittiğimizde bile dünyayı, mezarda taşımız, toprakta bedenimiz eskimeye devam ediyor. Eskidiğimizi hissettiğimizde başlıyor etrafımıza, kainata, hayata yabancılık. Eskidiğimizi anladığımızda yolcu olmanın tedirginliği düşüyor yüzümüze, sesimize, yürüyüşümüze.

Silinmiyor, kaybolmuyor eskiler unutulsa da zaman zaman. Eski olan, eskide kalan ne varsa sureti uçarken yeryüzünden, manası içimize göçüyor ve saklanıyor bir köşesinde kalbimizin renksiz fotoğraf albümleri gibi. Ruhumuzun bir köşesi; eskiler biriktirdiğimiz, kendisine has kokusunu kapılar ardına kilitlediğimiz loş, mahrem bir oda. Zahiren eski de olsa her eşya, her hatıra, her his nefes alıp vermeye devam ediyor orda. Önceleri ara sıra uğradığımız, yâd ettiğimiz, hatırladığımız bu mekâna taşıyoruz hayatımızı günden güne, farkına varmadan. Tıpkı taşıdığımız eşyalar, nesneler, hisler gibi ömrümüz de bir parçasına dönüşüyor bu gizli odanın. Günlerimizi oraya yığıyoruz, aylarımızı, senelerimizi, kırgınlıklarımızı, sevinçlerimizi. Eski şiirleri, şarkıları, kitapları özlediğimizde; eski günleri, eski bayramları, eski dostları, eski mevsimleri özlediğimizde bu odanın muhayyel kapısının eşiğinde buluyoruz kendimizi. 

Eski defterlerde sararırmış yaprak.

Beni bana gösterecek anlamdı, almışlar.

(Behçet Necatigil)

Dün ile yüz yıl öncesinin aynı uzaklıkta olduğu renksiz ülkenin adıdır eski, açıp da atlastan yerini her buluşumuzda faniliğimizi fısıldar bize, yeryüzünde bir seyyah olduğumuzu. Kaçıp saklansak da en ücra köşesine hayatın, zamanın fırçasının mutlaka kalbimize, yüzümüze, ellerimize değeceğini hatırlatır. Hiçbir şeye sahip olamadığımızı ve olamayacağımızı vurur yüzümüze. Kaybedilenler ve kazanılanların, aynı çatı altında sergilendiği bir müze, yan yana gömüldüğü bir mezarlıktır eski. Her yakınından geçişimizde bu mezarlığın, sahip olduğumuz, içinde bulunduğumuz her şeyin akıbetini görmek, bir hayale, bir yalana inanmış olmanın verdiği acıyla çözer parmaklarımızı sımsıkı tuttuğumuz dünya gemisinden.

Eski, şahit olan ve olunandır. Ona dair ne varsa bize, bize dair ne varsa ona siner. Belki de bu yüzdendir onu terk edemeyişimiz, bu yüzdendir onun bırakmayışı peşimizi. Yüzümüzle eskitir yüzünü sırı dökük aynalar, alnımızla alnını eskitir seccade, ayakkabılarımızla eskir adımlarımız ve adımladığımız yollar. Eskimiz, amel defterimizdir.

Bir daha alınmamak üzere oyundan çıkarılan bir çocuktur eski, yaprakları dallarına küsmüş bir çınar, başına kuşların yuva kurmadığı, gövdesinde suların yürümediği bir meşe. Aldığımız her nefesin, gördüklerimizin, dokunduklarımızın, yaşadıklarımızın mazmunu ve mecazı eskimizde saklıdır.

Ömrün biricik ve mahrem kulesidir eskiler, eski zamanlar, eski dostluklar, anılar; havalandığında ruhumuz o kulenin en yükseğine görünür hayatın, dünyanın gerçek rengi. Fitili bitmiş bir lambadır eski, suyu çekilmiş bir kuyu. Faniliğin surette mührü, sonsuzluk özleminin şiiridir eski.

Her şeyin geçmişte daha iyi olması değildir bize eskiyi özleten, sevdiren; belki biraz alışkanlık, belki aşinalık. Bir kez daha yeniye veda etme yükünün altına girememe, manayı kaybetme korkusu biraz da. Eski, okumayı söktüğümüz bir alfabe; konuşmayı, düşünmeyi en iyi bildiğimiz lisandır; yeni, yabancısı olduğumuz yabancı bir ülke, başka bir dünya. Yalan da olsa sıladır eski asla bir daha yolumuzun düşmeyeceği, yalan da olsa gurbettir yeni, önümüzde durmadan uzayan, değişen.

Eski, yeninin son adı; yeni, eskinin ilk adıdır.

O değil mi hayatta tutunduğun en son dal

Eski saadetinle, geçmiş günlerinle kal

(Cahit Sıtkı)

Hızlı ya da yavaş, kendine ait bir ahenkle eskiyor eskimez bildiğimiz ne varsa. Mekânı, zamanı, hakikati aşıp dilsiz masallara dönüşüyor geride bıraktığımız her an, bütün hisler, eşyalar, yaşanmışlıklar. Saman isinin sindiği ekmeğin, billur pınarlardan yudumladığımız suyun tadı eskide kalıyor. Eskide kalıyor bağrımızı döven rüzgârlar; dizlerimizdeki, kalbimizdeki yaralar. Eskide kalıyor hayata dair hayaller, ümitler, zahmetler, çabalar. Çakıl taşlarına nasıl şekil veriyorsa akarsu öylece eskitiyor zaman hem bizi, hem gölgemizi. Git gide görülen geçmiş zamanlı fiillere tutunuyor cümlelerimiz. Ağırlaşan adımlarla yürürken zamanın bizi sürüklediği kıyıda, önümüze daha az; geriye daha çok bakıyoruz. Bunlar da eskiyecek nasıl olsa, eskisin diye yaşıyoruz kalan günlerini ömrümüzün ve arıyoruz kendimizi mazinin sisli yahut aydınlık sokaklarında, eski kitapların arasında, kalbimize dolanmış eski şiirlerin sesinde, zaman yangınından kurtarılmış anlık mutlu bakışların yansıdığı fotoğraf karelerinde, eski sandıkların küflenmeye yüz tutmuş köşelerinde. 

2021 ocak

 

çiçekten kapıları ömrümün

hüseyn kaya

Çalışkan sınıflar nasıl beklerse öğretmenlerini kapılar arkasında sessiz ve mahcup; öyle beklerler sahiplerini.

Kimi incecik zayıf bedenli, kimi alabildiğine iri cüsseli… Kiminin yüzünde çizgiler, solmuş renkleri, kimi olabildiğince gösterişli. Bir kısmı farkında ömrünün baharında olduğunun, öylesine sevinçli; fakat bazılarının size uzanırken titrer ihtiyar elleri.

Hepsinin de içlerinde aynı nur, bakışlarında aynı iki kelime; oku beni…

***

Eğer okuyan biriyseniz, evinizde en çok huzur bulduğunuz köşe hiç şüphesiz kitaplarınızın bulunduğu odadadır. Kitaplığınıza yaklaştıkça kokusunu duydukça kitapların sizi onlardan yana çeken bir büyünün tesirine girer gibi olduğunuzu hissedersiniz. Bazen yeşillikler arasında bir ırmak kıyısı, bazen kimsenin size ulaşamayacağı ışıltılı, ıssız bir ada gibidir kitaplığınızın önü, orda hülyalara dalar, huzuru teneffüs eder, dünyayı ve hayatı geride bırakırsınız. Kötü rüyalarınızı anlatacağınız pınar başı orasıdır, Hıra orası.

Nedeni ve niçini olmaz kitaplığınızın önünde geçen dakikaların. Öylesine açtığınız bir kapının ardında önce; bir vakit arayıp da bulamadığınız bir kitaba rastlarsınız raflardan birinde, kitabı diğer kitapların arasından çıkarır, birkaç sayfasını çevirdikten sonra kolayca bulabileceğiniz bir yere, yine raf üzerine ancak kitapların arasına değil de önüne koyarsınız. Tam da kitapların önünde ne aradığınızı düşünmek ve kitaplığınızın önünden ayrılmak üzereyken, o büyü tekrar etkisini gösterir ve bu defa birkaç kitabın bulunması gerektiği yerde olmadığını fark edersiniz. İhtimal, önceleri yayınevi adına göre yerleştirdiğiniz ancak sonradan yazar adına göre tekrar düzenlemek zorunda kaldığınız kitaplardan bazılarıdır bunlar. Ardından yakın zaman önce aldığınız kitaplara yer aramaya başlarsınız. O kitap, bu kitap derken kaybedersiniz kendinizi kitaplığınızın önünde. Tam da ayrılmak, bu büyüyü üzerinizden atmak üzereyken bir başka kitap çıkıverir önünüze; ya ilk gençlik yıllarında altını çize çize okuduğunuz bir kitaptır bu ya da başka bir şehirde, tesadüfler neticesi ve cebinizdeki paranın çoğunu vererek almak zorunda kaldığınız bir kitap...  Böylesi anlarda her kitabın göğsünde bir kalp taşıdığını duyar gibi olursunuz.

   Uzandığınız, baktığınız, yerini değiştirdiğiniz her kitabın bir hikâyesi vardır, sayfalarını çevirmeye başladığınızda bir filmin ilk kareleri gibi farklı zamanları mekânları size ulaştıran, sizi o zamana, mekâna taşıyan. Kiminin hikâyesi onu satın aldığınız anda başlar, kiminin hikâyesi okumaya başladığınız günlerde... Hikâyesi özel olan kitaplarınızın rafı da ayrıdır muhakkak. Onlar her daim kitaplığınızın size doğru bir adım öne çıkmış olanlarıdır ve birinin yokluğunu, yerinin değiştiğini fark etmemeniz mümkün değildir.

     Kitaplığınızın önünde öylesine sizi ziyarete gelmiş bir misafirinizi ağırlamak zorundaysanız kitaplarınızı kıskanır, sakınırsınız onlardan. Gözünüz her an dostunuzun uzandığı, sayfalarını çevirdiği kitaplardadır, zira arasına notlar aldığınız, kendisiyle dertleştiğiniz, yılda birkaç kez okuma ihtiyacı hissettiğiniz mahrem kitaplarınız da vardır ötekilerden ayrı düşmesin diye saklayamadığınız.

     Başka şehirlere gitmek zorunda kaldığınızda burnunuzda tüter çoluk çocuğunuz gibi kitaplarınızın da kokusu.

     Anlamsız korkular, vesveseler musallat olur zihninize onlardan uzaktayken. Ya bir komşu, akraba çocuğu ödevini araştırmak için gelir ve darmadağın ederse kitaplarınızı ya da kitap kurdu bir arkadaşınız, yokluğunuzu fırsat bilir türlü bahanelerle dalar kitaplığınızın içine ve kimden alındığı meçhul, o meşhur kitap çalma fetvası ile birkaç kitabınızı kitaplığına taşımaya kalkışırsa…

Sizden başka kimsenin uğramasını istemediğiniz uzak ormanlarda kurulu bir mabet gibidir kitaplığınızın bulunduğu oda.

Kitaplarınızdan uzakta geçen her vakit nerede olursa olsun sizin için sürgüne döner de söyleyemezsiniz kimselere derdinizi.

Bir de mecburi ayrılıklar vardır, taşınmalar, tayinler arasında yaşanan… Çok kitabınız varsa ihtimal kiracısınızdır ve memur olma ihtimaliniz de yüksektir. Kahırla bakarsınız kitaplarınızın kolilerine… Hiçbir eşyanın çokluğu göze batmaz da; bu ne kadar kitap der, her diyen… Oysa onları başkalarına da taşıtmazsınız, yalnızca siz taşırsınız itina ile…

Her televizyonun, bilgisayarın, buzdolabının hasılı her eşyanın yeri vardır ve bellidir de en son kitapların yeri düşünülür yeni taşınılan evlerde.

Günlerce ışığı görmeden, bakışları bakışlarınıza değmeden, hatta nefes almadan öylece kalırlar karanlık kolilerde. Arada kalp atışlarını dinlemek için yanaşsanız kitap kolilerinin yanına utanır, mahcup olur uzaklaşırsınız.

Kimi bir kolinin kenarından uzatır başını, kimi daha taşınırken isyan etmiştir haline ve düşüvermiştir bir yerlere. Yaşlı ve sağlığı iyi olmayanlar iyiden iyiye hüzne bürünür böyle demlerde ve her göçten bir iz mutlaka kalır kitaplarınızın kalbinde.

***

Göğe açılan pencereler, denize açılan kapılar gibidir kapakları kitapların.

Umut da o kapının ardındadır, umutsuzluk da. Bir yüzünde ölümsüzlüğü bir yüzünde faniliği, faniliğinizi okursunuz onların.

Ölüm kapınızda kişner bir at olduğunda onca kitabın nic’olur ahvali, diye kara kara düşünürsünüz. Ya evlad ü iyal kitaplara ilgi duymaz, onların kadrini bilmezse… Sahaflardan aldığınız isme imzalı kitaplar boynunu büker gelir gözünüzün önüne, sonra sizin isminize imzalı kitapların ilk sayfaları… İşe giden babaların ardından bakan çocukların buğulu gözleri gibidir her birin bakışları.  Başınızı çevirip göz göze gelemezsiniz. Ölüm iki kere acı olur, bir şeyler düğümlenir ve kalır boğazınızda. Gözyaşı; bir çift mısra olur konar gönül pencerenize:                 

“Ya kitaplarım, ya şiir defterim?

Yanarım bakkal eline düşerse."

(Cahit Sıtkı Tarancı)

Belki de her kitabın iki kalbi vardır ve biri yalnız sahibi için çırpınır kapağının altında.

***

Kiminin yüzü buruş buruş, kiminin daracık raflarda bükülmüş beli. Yüzleri, hikâyeleri başka başka olsa da aynıdır kaderleri. Alınlarındaki kara yazıdan bihaber, hepsinin bakışlarında aynı iki kelime; oku beni…

bahar şarkısı

hüseyn kaya

 

Hava birdenbire değişir, bulutları kendi aralarında garip bir telaş alır ve başınızı göğe kaldırdığınızda ansızın bir damla düşüverir göklerden yüzünüze, sonra bir damla elinize, bir damla daha… Yağmurun başladığını fark ettiğinizde artık çok geçtir. Sağa sola bakıp sığınacak bir yer arasanız da yakalanmışsınızdır bir kez yağmura. Şen ve oyun düşkünü küçücük bir kız çocuğu gibi siz kaçtıkça ondan, o habire kovalar sizi. Ya bu oyuna kendinizi kaptırır tamamen ıslanmayı göze alır ve şaşkın bakışlar arasında ıslanarak ve etrafa tebessümler dağıtarak ilerlersiniz yollarda ya da tüm işlerinizi unutup bir saçak altına sığınarak yağmurun sesiyle uzaklara dalarsınız dakikalarca.

***

Gökyüzünden değil de başka bir dünyadan düşüyor gibidir her bir yağmur damlası. Mağaza önlerinde, otobüs duraklarında onlarca insan birbiriyle konuşmadan, birbirinin yüzüne dahi bakmadan öylece bakakalır yollara, boşluğa. Yağmur yıkar götürür tüm gürültüleri, sesleri. Arabaların sesi azalır, etraftan yükselen müzik sesleri duyulmaz olur ve yalnız yağmur konuşur. O konuştukça rahmetle aydınlanır şehrin yüzü. Yüzlerce mısra üşüşür şairlerin kalbine, anneler çocuklarına şefkatle sarılır, toprak usulca kımıldar, ağaçların dallarına can yürür, serçeler bahar sarhoşluğuyla zikre hazırlanır çatı aralarında ve herkesin bildiği içinde yağmur geçen tekerlemeler usulca kalbinize kendini fısıldayarak akıp uzaklaşır zihninizden.

Yağmur dinip bulutlar dağılmaya yüz tuttuğunda sizden geriye küçük bir çocuk kalır ve yağmurun hediyesi rengarenk bir ebemkuşağı arar gözleriniz uzaklarda. Yağmur aslında en çok çocuklar için yağar ve en güzel çocuklar karşılar onu kapı önlerinde, pencere önlerinde. Vakit geceyse hisli ninnileri uzaklardan fısıldayan bir annedir yağmur.

***

Varsın bahçelerde rüzgâr gezinsin,

Yağmur ince ince toprağa sinsin

(Ahmet Hamdi Tanpınar)

Yazın da yağmuru vardır, güzün de ve her vakit yağan yağmurun güzelliği başka başkadır; fakat yağmurun kendi mevsimi bahardır. Öteki mevsimlerin beklenen ya da beklenmeden kapıyı vuran telaşlı misafiridir o.

Bahar geldiğinde dağ, taş, toprak, ağaç, kurt, kuş yüzünü göğe döner ve kutlu bir misafiri bekler gibi onu bekler. Bilirler ki o gelmeden bahar da gelmiş sayılmaz. Vakit gelip yağmurun eli toprağı okşadığında bahar; bayrama dönüşür, hasret; vuslata.

***

Nasıl ki güz; yaprak diliyle, kış; kar diliyle konuşur, bahar da yağmur diliyle selamlar yeryüzünü ve toprağa yağmurla söyler şarkısını. Yağmur; biraz hasretle, hüzünle; fakat en çok ümitle kendini bırakır toprağın bağrına. Sevinçten çığlık çığlığa toprağa düşen her yağmur damlasının ayrı bir sesi, ayrı bir hikayesi vardır ve her biri kendi hikayesinin duyulmasını ister. Dışarıda olmadığımız vakitlerde pencerelerimizi tıkırdatıp kaçan yağmur tanelerinin tek niyeti de budur aslında. Yağmurun hikayesi biraz da insanın hikayesidir ve ciğerlerimizi patlatırcasına içimize çekmekten huzur duyduğumuz yağmur kokusu; farkında olmasak da kendi kokumuzdur.

***

İyi ki bilmiyor kalabalıklar

Yağmura bakmayı cam arkasından

(Sezai Karakoç)

Yalnız toprağı değil düşlerimizi, hayallerimizi, çocukluğumuzu, insan yanımızı uyandırandır yağmur. Dünyada olduğumuzu, yalnızlığımızı onunla hatırlar; biraz da onu elimizde, yüzümüzde, gözlerimizde hissettikçe yaşadığımızın, rahmetten mahrum yaşayamayacağımızın farkına varırız.

Hiçbir yağmur üşütmez yalnızca içimizi titretir aslında.

Tıpkı yağmur duası gibi yağmurun da bir duası vardır yalnızca kendisini tanıyanların bildiği, duyduğu. Bu yüzden kadrini, kıymetini bilmeyenlere, duasını duymayanlara bazen küstüğü de olur yağmurun ve özletir kendini. Onun yüz çevirdiği, az uğradığı yahut uğramadığı baharlarda, şehirlerde hep bir şeyler yarım, eksik kalır; yürekler kasavetten daralır, çiçeklerin yüzünde durgunluk, ağaçların yapraklarında hüzün okunur. Suyu azalan ırmakların sinesinde balıklar endişeyle dolaşır ve nihayet kuşanılan çocuk safiyetiyle yağmur için yağmurun sahibine el açılır, dua edilir. Kalpler; kuru, çatlak topraklar gibi onun gökten inmesini beklerken; o, göğün rahmani bir dokunuşuna dönüşür ve düşer kendisi için açılmış avuçlara. Yağmur gökleri üzerimizde durdurandan umut kesmemeyi öğretir bekleyenlerine böyle zamanlarda.

Kim bilir, kimin göğe doğru açtığı avuçlar hatırına kabul olmuş birer duadır; kaldırımlara, yeni yeşermiş yaprakların uçlarına dökülen küçücük yıldızlardır üzerimize rahmet serpiştirerek geçen yağmur tanecikleri.

***

İçimdeki şarkıyı bazan dinleten bana

Bazan da gözyaşıma ayak uyduran yağmur

(Cahit Sıtkı Tarancı)

Yağmur dindiğinde çiçekler, ağaçlar, kuşlar şükranla el sallar onu getirip bırakan bulutlara. Toprağa günler sonra ilk kez ayak basan Nuh’un heyecanı, umudu ve dünyanın arınmışlığıdır aslında her yağmur sonrası kalbimizde hissettiğimiz sıcaklık. Sulara karışarak uzaklaşır bizden yüzümüz, ellerimiz, kalbimiz, cümle ağırlıklarımız ve içinde boğulduğumuz karanlık dünyamız. Gözleri ve kalbi neşeyle parıldayan ıslak bir çocuğa çevirir bizi, şayet ona yakalanmışsak bu oyunda.

***

Ben nerede yağmur yağarsa orada şemsiye kırmanın kitabıyım

(Mevlana İdris)

Her annenin çocuğuna yağmurlu gecelerde anlatacağı, içinde melek ve yağmur bulunan bir yağmur masalı olmalı. Her şairin, içinde yağmur geçen bir şiiri mutlaka olmalı ve her bestekâr içinde yağmurun sesini duyabileceğimiz bir şarkı bırakmalı yaşadığı dünyadan giderken. Yağmurlu bir günün resmini çizmemişse, çizmeyi düşünmüyorsa eğer bir ressam, resim çizmeyi bırakmalı ve yağmurlu günlerde şemsiye satışları, şemsiyeyle sokağa çıkmalar yasaklanmalı. Yalnızca yağmurun yağdığı vakitlerde yürümek için kaldırımlar, parklar, yollar inşa edilmeli bütün şehirlerde. Her yağmurdan evine kuru dönenler kapıdan içeri alınmamalı çünkü insan her bahar en az bir kez tepeden tırnağa ıslanmalı ve yağmur yağarken dünya ile ilk kez merhabalaşan tüm bebeklerin adı yağmur konulmalı.